Ngành thép đang sống trong những ngày tháng rực rỡ với những con số lợi nhuận tăng trưởng mạnh mẽ, rất nhiều nghi ngại của các nhà đầu tư rằng ngành thép đã đạt đỉnh, giá thép sẽ giảm trong thời gian tới dưới “sự kêu gào” của ngành xây dựng. Tuy nhiên, để giúp nhà đầu tư có cái nhìn rõ ràng từ đó rút ra câu trả lời cho câu hỏi: “giá thép liệu có giảm trong năm nay không?!”, dưới đây sẽ đi vào phân tích xu hướng giá dưới 3 góc độ căn bản “cung – cầu – chi phí” một cách cụ thể nhất, để khẳng định rằng: Giá thép sẽ tạo mặt bằng mới và khó giảm, ít nhất trong 2021
1. Phía cung.
Trung Quốc kiên quyết với mục tiêu sản lượng thép năm 2021 phải thấp hơn 2020. Trước đó, Q1 sản lượng thép tăng 37 triệu tấn so với Q1.2020, nghĩa là, nếu muốn sản lượng cả năm thấp hơn 2020 thì nửa cuối năm sẽ phải tăng cường quản lý và giảm cung, tức sản lượng càng về cuối năm càng giảm. Để mở đường cho điều này, TQ giảm thuế nhập khẩu, tăng thuế XK, mục tiêu là giữ lại cung phục vụ thị trường nội địa: Ngày 28/4, theo Bộ Tài chính, Ủy ban Thuế quan của Hội đồng Nhà nước đã quyết định điều chỉnh mức thuế đối với một số mặt hàng thép kể từ ngày 1/5/2021. Theo danh sách điều chỉnh, thuế nhập khẩu bằng không đối với gang, thép thô, thép nguyên liệu tái chế, sắt thép và các sản phẩm khác; thuế xuất khẩu sắt thép, sắt thép, gang tinh khiết cao và các sản phẩm khác sẽ được tăng lên một cách hợp lý, và thuế suất thuế xuất khẩu sau khi điều chỉnh là 25%, thuế suất tạm xuất 20%, thuế tạm xuất 15%.
Trung Quốc đã và sẽ tiếp tục theo đuổi chiến lược thanh lọc công suất, giảm công suất như đã phân tích ở bài trước (Hòa Phát, KLH Dung Quất và các kế hoạch 5 năm của Trung Quốc). Nguồn cung dài hạn từ nước này gần như được đảm bảo suy yếu với kế hoạch 5 năm lần thứ 14.
Các nước ngoài TQ:
Ấn độ: 1 năm sản lượng sản xuất của nước nãy khoảng 100 triệu tấn/năm, chiếm khoảng 5-6% sản lượng của thế giới, trong điều kiện bình thường thì sản lượng Ấn k ảnh hưởng quá lớn tới giá, tuy nhiên trong bối cảnh đại đa số các nguồn cung chưa khôi phục thì với việc covid bùng phát, sản lượng sẽ bị ảnh hưởng nhất định, qua đó giá bán cũng như sản lượng xuất khẩu của Ấn dự kiến tăng. Thực tế thì Ấn + Trung Quốc là 2 thị trường cung cấp HRC chính cho VN, và giá nhập HRC của các DN gia công thép VN từ Ấn đã tăng, cụ thể: Các nhà máy thép Ấn Độ đã nâng giá chào bán ít nhất một lần trong tuần, lên $ 960-980 / tấn cfr Việt Nam từ mức 950-955 $ ban đầu / tấn cfr của Việt Nam. Mức này tương đương với 915 USD / tấn fob Ấn Độ, các nguồn tin cho biết. Đã có các giao dịch được ký kết ở mức 950-955 USD / tấn cfr tại Việt Nam cho ít nhất hai chuyến hàng HRC từ các nhà máy thép lớn của Ấn Độ. Giá thầu được đưa ra ở mức $ 945-946 / tấn cfr Việt Nam.
Nhật Bản: sản lượng thép thô của nước này đã giảm 16% so với một năm trước đó xuống còn 82.8 triệu tấn trong năm tài chính từ tháng 4/2020 đến tháng 3/2021.
EU: Sản lượng sản xuất liên tục giảm trong các năm qua và trở thành nhà nhập khẩu ròng thép
Sản lượng sản xuất của một số nước khác giảm trong Q1/2021: Mỹ sản xuất 6,3 triệu tấn, giảm 10,9%; Nga ước tính đã sản xuất được 5,7 triệu tấn, giảm 1,3%; Đức sản xuất 3,1 triệu tấn, giảm 10,4%.
2. Phía cầu
Nhu cầu thép thế giới 2021 được dự báo tăng 5.8% so với 2020 và vượt mức tiêu thụ năm 2019 nhờ các gói kích cầu kinh tế vì covid, bác nào rảnh cứ thống kê lại các gói kích cầu là ra, tỷ dụ khu vực ASEAN và Trung Quốc là 2 khu vực nhập khẩu sắt thép lớn nhất của VN nói chung và Hòa Phát nói riêng, đặc biệt Campuchia và Trung Quốc là thị trường xuất khẩu sắt thép lớn nhất của HPG. Các nước này thời gian qua trong tung ra nhiều gói kích thích kinh tế lớn để thúc đẩy kinh tế hứa hẹn sẽ kích thích nhu cầu xây dựng, từ đó thúc đẩy nhập khẩu sắt thép, cụ thể năm 2020:
· Malaysia triển khai gói cứu trợ đặc biệt tương đương 17% GDP
· Thái lan với gói cứu trợ 13% GDP
· Indonesia, Philippines với gói kích thích 3-5% GDP
· Trung Quốc với nhiều gói RRR cùng với đó là nới lỏng phát hành trái phiếu địa phương…
Các gói này giờ đây ngấm vào nền kinh tế, tạo ra nhu cầu lớn về sắt thép và VLXD.
3. Về góc độ chi phí.
Thông thường do vị trí địa lý và chu trình hàng hải, tồn kho quặng sẽ nằm trong khoảng 1.5-4 tháng đối với các doanh nghiệp sản xuất. Từ đây sẽ ảnh hưởng tới giá vốn và giá bán thép theo từng quý.
Bác nào chịu khó thống kê hoặc mở chart quặng ra xem sẽ thấy:
- Quý 1/2021: các DN thép sử dụng tồn kho nhập từ Q4/2020, theo đó giá vốn bq quặng là 102 USD/tấn
- Quý 2/2021: các DN thép sử dụng tồn kho nhập từ Q1/2021, theo đó giá vốn bq quặng là 145 USD/tấn
- Quý 3/2021: dự phóng các DN thép sử dụng tồn kho nhập từ Q2/2021, theo đó giá vốn bq quặng là 165 USD/tấn
- Quý 4/2021: dự phóng các DN thép sử dụng tồn kho nhập từ Q3/2021 theo đó giá vốn bq quặng là 175 USD/tấn.
Với việc càng về cuối năm giá vốn bq đầu vào Quặng của các DN càng tăng, việc giảm giá bán gần như là không thể nếu không muốn nói và sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Như lãnh đạo hiệp hội thép đã nói, giá thép sẽ tạo mặt bằng mới, ít nhất là cho đến khi có sự cải thiện rõ rệt về nguồn cung toàn thế giới và sự suy giảm rõ rệt của giá Quặng
Kết luận: đến đây chúng ta sẽ trả lời được câu hỏi vì sao giá thép sẽ tiếp tục tăng trong ít nhất hết 2021 sang 2022 nhờ sự hậu thuẫn của “cung – cầu – chi phí”. Việc lo ngại nhà điều hành can thiệp ép giảm giá thép là không khả thi vì ngoài những yếu tố căn bản hình thành nên giá như đã phân tích ở trên, thì còn thêm 1 số nguyên nhân:
- Kinh tế thị trường, mệnh lệnh hành chính là không khả thi, không có cửa. Lấy ví dụ ngành thịt lợn năm 2020 là ví dụ, hô hào kiểu gì thì giá vẫn tăng và vẫn theo quy luật cung - cầu – chi phí. Đặc biệt Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng, không thể tự vả mặt khen béo được.
- Giá thép tăng trên toàn thế giới chứ không chỉ cục bộ riêng Việt Nam hay một quốc gia nào.
- Giá thép Việt Nam so tương quan vẫn đang thấp hơn giá thép nhiều nước trên thế giới. Ví dụ: thép xây dựng VN hiện bán tại nhà máy khoảng 16.500/kg trong khi ở TQ là hơn 18.000/kg. HRC của FHS hay HPG bán ra khoảng 920 cho kỳ hạn tháng 5/2021 trong khi ở Mỹ là hơn 1.400 USD/tấn hay EU là hơn 1.000 EUR/tấn.
Về dài hạn: một gợi ý để nhìn ra và tham chiếu xu hướng giá – giá thép thanh xây dựng kỳ hạn tháng 10/2021 bên Trung Quốc đang giao dịch ở mức hơn 790 USD/tấn tương đương hơn 18.000 VND/kg, rất cao – vẫn đang tăng và không cho thấy dấu hiệu giảm
Ngành thép đã và sẽ tiếp tục thăng hoa trong thời gian tới, đặc biệt là các doanh nhiệp sản xuất từ gốc như HPG. Đừng ngạc nhiên nếu lợi nhuân 2021 của HPG đạt mức 30.000 tỷ.
